در طی سالهای متمادی، تامین بودجه تعاونیهای مسکن به صورت سنتی و بر اساس روابط کارفرمایی و پیمانکاری انجام میگرفت. این کار به عدم تخصیص و تامین بودجه پروژهها به صورت کامل میانجامید و موجب تاخیرهای چند ساله در اجرا و بهرهبرداری از پروژهها میشد.
تعاونی فرتاک برای جلوگیری از به وجود آمدن اختلال در امر ساخت و تکمیل پروژهها، روشهای مختلفی را برای تامین بودجه ساخت پروژهها در نظر گرفته است که در آنها بازگشت سرمایه و سود حاصل از آن، به سرمایهگذار تعلق میگیرد. نحوه تامین سرمایه پروژههای تعاونی فرتاک، به 3 دسته تقسیم میشوند که در ادامه به بررسی آنها پرداختهایم.
در این روش بودجه و هزینههای ساخت پروژهها را خود تعاونی فرتاک تامین میکند. این راهبرد که در تعاونیهای نسل جدید مورد استفاده قرار میگیرد و تعاونی را از یک شرکت صرفا جذب کننده سرمایه، آن را تبدیل به شرکتی میکند که تمرکز اصلی آن بر تکمیل و تحویل پروژه است. در این روش واحدهای درحال ساخت بر اساس قوانین پیش فروش در اختیار علاقهمندان به سرمایهگذاری در این پروژهها قرار میگیرد.
تعاونی فرتاک بخش بزرگی از بودجه خود را از طریق راههای زیر تامین میکند:
معامله پایاپای یا تهاتر نوعی قرارداد و روش معامله است که در آن کالاها و خدمات به صورت مستقیم و بدون واسطه، مبادله میشوند. در بسیاری از کشورها، بازارها و شرکتهای مختلفی برای انجام این گونه از معاملات اختصاص داده شدهاند. در قانون کشور ایران امکان شراکت در تعاونیها از طریق تهاتر امکان پذیر است و برای حفاظت از حقوق اعضا، قوانین سختگیرانهای نیز حکمفرما است.
تعاونی فرتاک امکان سرمایهگذاری با آورده غیرنقدی با همان تهاتر را فراهم کرده است تا افرادی که توانایی مشارکت به این شیوه را دارند، بتوانند از این طریق در حوزه مسکن سرمایهگذاری کنند. آورده غیر نقدی میتواند مال منقول یا غیر منقول باشد. به عبارت دیگر، حق عضویت در پروژههای تعاونی فرتاک میتواند به صورت تهاتر با زمین، خانه، ماشین آلات، مصالح کاربردی و… انجام گیرد. روش تهاتر تفاوتی عضویت عادی ندارد و فرد در آن حق امتیاز دریافت میکند.
مطابق قانون بایستی 51 درصد از سرمایه تعاونیهای مسکن ساز توسط سهامدارن یا نهادهای دولتی تامین شود این روش یکی از مهمترین شیوههای تامین بودجه در تعاونیها است که بیشترین تطبیق را با تعریف تعاونی نیز دارد. در تعاونی فرتاک بودجه ساخت هر پروژهای که به این روش تامین میشود، صرفا برای همان پروژه مورد استفاده قرار میگیرد.
اولین قدم برای تامین سرمایه به این روش، هنگام تکمیل فونداسیون آن پروژه است که تحت عنوان پذیره نویسی انجام میشود. سرمایهگذاران ابتدا با عقد قرارداد به صورت رسمی و واریز پیش پرداخت به عضویت در پروژه در میآیند و دفترچه عضویت و پرداخت اقسط دریافت میکنند که در ادامه طبق جدول نظام پرداخت پروژه، آن اقساطی را پرداخت میکنند. که از آن مبلغ هزینههای پروژه تامین میشود.